Mảng bám răng hay
bựa răng là một lớp
màng sinh học không màu hoặc hơi ngà tạo thành trên bề mặt
răng do
vi khuẩn,
nước bọt và thức ăn thừa tạo thành. Các mảng bám răng nếu không được vệ sinh thường xuyên, có thể gây ra những vấn đề nghiêm trọng như
sâu răng,
viêm nướu hay
nhiệt miệng (lở miệng). Theo thời gian, mảng bám răng có thể vôi hóa dọc theo lợi, tạo thành
cao răng. Đánh răng thường xuyên sau mỗi bữa ăn hay dùng chỉ tơ nha khoa và nước súc miệng có thể ngăn ngừa các mảng bám này.Hầu hết các
vi sinh vật tạo nên màng sinh học là các
vi khuẩn (chủ yếu là
Streptococcus và các
vi khuẩn yếm khí), với thành phần thay đổi tùy theo các vị trí trong miệng.
[1] Streptococcus mutan là các vi khuẩn quan trọng nhất có liên quan đến chứng sâu răng.Một số vi khuẩn trong miệng sống bằng thức ăn thừa, đặc biệt là
đường và
tinh bột. Trong môi trường thiếu
ôxy, chúng tạo ra
axit lactic, axit này
hòa tan canxi và
phốt pho tại men răng.
[2][3] Quá trình này dẫn tới việc răng bị hỏng.
Nước bọt dần dần trung hòa các axit làm tăng độ
pH ở bề mặt răng lên trên mức nguy hiểm, nhờ đó các chất khoáng bị hòa tan lại quay trở lại men răng. Nếu thời gian giữa những lần ăn đủ dài thì ảnh hưởng của các axit bị hạn chế và răng có thể tự phục hồi. Tuy nhiên, nước bọt không thể thấm qua mảng bám răng để trung hòa axit do vi khuẩn tạo ra.